Szlak Armii Polskiej na wschodzie i 2 korpusu z ZSRR do Włoch
Następnie po agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 roku na terenie ZSRR w wyniku masowych deportacji znalazło się około 1,5 miliona obywateli polskich. Pozbawieni ojczyzny, zesłani na poniewierkę, do pracy przymusowej, wegetowali i umierali w obozach i kołchozach. Dopiero wybuch wojny niemiecko-sowieckiej 22 czerwca 1941 r. i przystąpienie ZSRR do koalicji antyhitlerowskiej zmienił ich sytuację.
30 lipca w Londynie premier gen. Sikorski i ambasador Majski podpisali układ polsko-sowiecki. Został on zawarty pod presją Brytyjczyków i nie zadowalał wielu polskich polityków, gdyż nie było w nim gwarancji zachowania granicy polsko-sowieckiej z 1939 r. i
Armia Polska ... Monte Cassino
12 sierpnia Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydało dekret o tzw. amnestii dla obywateli polskich, pozbawionych wolności na terytorium ZSRR, a 14 sierpnia podpisano w Moskwie polsko-sowiecką umowę wojskową. Te akty umożliwiły po-wstanie Armii Polskiej w ZSRR. Jej dowódcą został gen. Władysław Anders na początku sierpnia zwolniony z sowieckiego więzienia. Uzgodniono, że armia będzie się składała z dwóch dywizji piechoty oraz ośrodka zapasowego. Z danych prze-kazanych przez Sowietów wynikało, że w obozach jenieckich w Griazowcu, Juży, Suzdalu oraz Starobielsku znajduje się tylko 21 tysięcy oficerów i szeregowych - zaledwie ułamek wziętych do niewoli we wrześniu 1939 r. żołnierzy polskich.
Generał Anders
22 sierpnia gen. Anders wydał rozkaz nr 1, w którym wzywał „wszystkich obywateli RP zdolnych do noszenia broni, by spełnili swój obowiązek względem Ojczyzny i wstąpili pod sztandary Orła Białe- * go”. Armia Polska formowała się nad Wołgą: w Tatiszczewie (5. Dywizja Piechoty), Tockoje (6. Dywizja Piechoty i Ośrodek Zapasowy) oraz Buzułku (dowództwo). 10 września 1941 r. liczyła już 983 oficerów i 21662 szeregowych.
Zwycięstwa Oręża Polskiego
W końcu września wszystkie obozy były przepełnione i część rekrutów musiała kwaterować pod gołym niebem Stan zdrowotny Polaków przy-bywających z obozów pracy przymusowej był tragiczny. Większość ochotników była ubrana w łachmany i nie miała butów.
W tym samym czasie do 5. Dywizji dotarły pierwsze transporty z uzbrojeniem Mimo że jednostka nie otrzymała całego sprzętu przewidzianego etatem, ponoszący klęskę za klęską Sowieci zażądali wysłania jej na front Zaalarmowany gen. Sikorski depeszował 1 października do gen. Andersa: „Zobowiązuję Pana Generała, by żadną miarą nie dopuścił do zmarnowania jednostek polskich formujących się w Rosji przez zbyt szybkie wysłanie ich na front. Jednostki te muszą być należycie uzbrojone, żołnierz zaś powrócić do sił i uzyskać należyte przeszkolenie bojowe”.
Rok 1941 - 1942 Generał Anders
Po krótkim okresie współpracy władze sowieckie zaczęły utrudniać zwalnianie Polaków z obozów oraz przetrzymywać ich w dotychczasowych miejscach pobytu. 3 października Rada Obrony ZSRR ustaliła stan Armii Polskiej na 30 tys. ludzi, choć do szeregów przyjęto już ponad 38 tys. Dopiero po interwencji gen. Andersa i ambasadora StafiiSwa Kota Sowieci zgodzili się zapewnić zaopatrzenie dla 44 tys. ludzi.
Napięte stosunki polsko-sowieckie nieco ociepliła wizyta gen. Sikorskiego na początku grudnia. Stalin i dowództwo sowieckie przystali na powiększenie stanu Armii Polskiej do 96 tys. żołnierzy oraz na ewakuację 25 tys. żołnierzy do Wielkiej Brytanii i na Środkowy Wschód. Ustalono, że cztery nowo organizowane polskie dywizje uzbroją i wyposażą Brytyjczycy. Stalin zgodził się również na przesunięcie armii do republik azjatyckich oraz obiecał zwolnić Polaków służących w batalionach roboczych. W końcu grudnia 1941 władze sowieckie wyznaczyły nowe miejsca postoju armii.
W styczniu i lutym 1942 r. rozpoczęto dyslokację oddziałów polskich do Kazachstanu, Uzbekistanu i Kirgizji. Szybko okazało się, że warunki zakwaterowania, wyżywienia oraz sanitarne były tu jeszcze gorsze niż nad Wołgą. Pracę sztabu utrudniały znaczne odległości po-między poszczególnymi garnizonami, wynoszące nawet 900 km. Wielki problem stanowił też brak dostatecznej liczby oficerów.
Poszukiwania oficerów, którzy po kampanii wrześniowej trafili do obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, nie przyniosły rezultatu (Stalin cynicznie twierdził, że część z nich zagarnęli Niemcy, a reszta uciekła... do Mandżurii). Groby kilku tysięcy z nich, zamordowanych przez Sowietów w 1940 r., odkryto trzy lata później w Katyniu.
Stan Armii Polskiej
W tym czasie nasiliły się naciski sowieckie w sprawie wysłania 5. Dywizji Piechoty, w miarę osiągania gotowości bojowej, na front Gen. Sikorski i gen. Anders stanowczo opierali się tym żądaniom. W rewanżu Sowieci zmniejszyli racje żywnościowe do 26 tys. porcji. Dopiero 18 marca, po spotkaniu ze Stalinem, udało się zapewnić Wyżywienie dla 44 tys. ludzi. Nadwyżka żołnierzy miała być ewakuowana do Iranu.
Na przełomie marca i kwietnia 1942 r. przez Krasnowodsk przewieziono do Iranu 33 799 żołnierzy i 12 455 cywilów (w tym 3 tys. dzieci). W całości opuściły ZSRR zawiązki 8., 9., 10. DP, broni pancernej, 1. pułku ułanów oraz nadwyżki 6., 7. DP i Ośrodka Organizacyjnego Armii. Na terenie ZSRR pozostało jeszcze 40 tys. polskich żołnierzy. Tymczasem Sowieci wstrzymali rekrutację do Armii Polskiej, a obywatelom polskim zakazali podróżowania bez zezwolenia.
Gen. Anders obawiał się coraz bardziej o los Armii Polskiej w ZSRR. 7 czerwca wysłał do gen. Sikorskiego dramatyczną depeszę: „Nasza sytuacja wojskowa tutaj zbliża się ku katastrofie. (...) Żołnierze głodują, mam już kilkanaście procent kurzej ślepo-ty. Nie ma żadnej nadziei na polepszenie (...) Wskutek tego morale wojska utrzymuje się wyłącznie nadzieją wyjścia z ZSRR i wielką narodową dyscypliną”.
Armia Polska z Generałem Andersem rok 1942
O wyprowadzenie Polaków z ZSRR starali się także Brytyjczycy, licząc, że żołnierze gen. Andersa zabezpieczą pola naftowe w Iranie i Iraku, zagrożone wskutek postępów ofensywy niemieckiej na Kaukaz. Wynik negocjacji był pomyśl-ny i na początku lipca do władz polskich dotarła wiadomość o przekazaniu Armii Polskiej do dyspozycji Brytyjczyków.
Drugą ewakuację przeprowadzono w sierpniu 1942 r. objęła 44 832 żołnierzy i 25 457 cywilów. W sumie więc gen. Anders wyprowadził z „nieludzkiej ziemi” ponad 111 tys. ludzi.
Przemianowane we wrześniu na Armię Polską na Wschodzie, jednostki wycofane z ZSRR jesienią 1942 r. przetransportowano do Iraku w celu ochrony tamtejszych pól naftowych. W połowie marca 1943 r. brytyjskie dowództwo, przewidując udział żołnierzy polskich w kampanii włoskiej, poleciło gen. Andersowi rozpocząć szkolenie do działań górskich i desantowych.
21 lipca z Armii Polskiej na Wschodzie wyłoniono 2. Korpus, przerzucony na front Przez Palestynę! Egipt oddziały polskie dotarły drogą morską do Włoch. Chrzest bojowy przeszły nad rzeką Sangro na przełomie stycznia i lutego 1944 r.
--------------------------------
Sklep z Odzieżą Patriotyczną kliknij!
